وضعیت جغرافیای سیاسی کاکی
شهر کاکی در موقعیت جغرافیایی 51 درجه و 32 دقیقه و 30 ثانیه طول شرقی و 28 درجه و 20 دقیقه و 20 ثانیه عرض شمالی واقع شده است. مرکز بخش از سال 1369 به شهر ارتقاء یافت و از سال 1370 خورشیدی، شهرداری کاکی فعالیت خود را آغاز کرد. اکنون شهرداری کاکی به عنوان یک شهرداری درجه 5 در حال انجام فعالیت و ارائه خدمات به شهروندان می‌باشد. شهر کاکی در میان 41 شهر استان بوشهر، از نظر جمعیت در بین تمام شهرهای استان دارای جایگاه شانزدهم و در بین شهرهای دارای جمعیت زیر 20 هزار نفر جایگاه هشتم استان را دارد.
بخش کاکی بر اساس آخرین سرشماری نفوس و مسکن (1395) 25283 نفر جمعیت دارد و مرکز آن شهرکاکی دارای جمعیت 12119 نفر است. بر این اساس جمعیت شهری بخش کاکی (شامل شهرهای کاکی و بادوله ) 16147 نفر و جمعیت روستایی آن 9136 نفر است. تراکم نسبی جمعیت بخش کاکی بر اساس سرشماری عمومی سال 1395 برابر با 62/15 نفر در هرکیلومتر مربع و تراکم بیولوژیک بخش با توجه به جمعیت و سطوح محصولات کشاورزی، 74/0 نفر در هکتار می‌باشد.
گنبد نمکی استان بوشهر
گنبد نمکی استان بوشهر به عنوان بیست و دومین اثر طبیعی ملی جمهوری اسلامی‌ایران به ثبت رسیده و یکی از بزرگ‌ترین، فعال‌ترین و زیباترین گنبدهای نمکی ایران و خاورمیانه و از مناظر و جاذبه‌های بسیار زیبای طبیعی کشور ایران است. این گنبد نمکی در محدوده‌ی شهرستان‌های دشتی و دیر و به فاصله‌ی 15 کیلومتری از شهر کاکی مرکز بخش کاکی قرار دارد.
دین
مردمان ساکن در حوزه‌ی مندستان و منطقه کاکی پس از ورود اسلام به ایران، همواره به اصول و مبانی اعتقادی و آموزه‌های دینی و مکتب حیات بخش اسلام پایبند و معتقد بوده‌اند. ساکنان این بخش مسلمان و پیرو مذهب جعفری بوده و شیعه اثنی عشری هستند. وجود آثار مذهبی، بقاع و اماکن متبرکه دارای تاریخ و شجره نامه، علما و فضلای برجسته علوم دینی و حوزوی برخاسته از این سامان و سرزمین، حضور سادات و چهره‌های ممتاز مذهبی و توسعه مکتب‌خانه‌های دینی با محوریت آموزش قرآن در منطقه و نقش بارز آنان در تبلیغ و ترویج احکام و معارف دینی، حکایت از پیشینه و سابقه‌ی مذهبی این کهن دیار دارد.
زبان
زبان نخستین و مهمترین وسیله‌ی ارتباطی بین انسان‌ها در نواحی و مناطق گوناگون جهان شناخته شده است. باور بر این است که زبان اساسی‌ترین و شاخص‌ترین عامل پایبندی انسان به استقلال فرهنگی، سیاسی و اجتماعی است. مردم بخش کاکی معمولاً با زبان فارسی و با گویش دشتی صحبت می‌کنند. این گویش از دقیق‌ترین و پویاترین و از نظر استقلال زبان‌های محلی، از اصیل‌ترین و خالص‌ترین گویش‌های جنوب ایران به شمار می‌رود که لغات، ترکیبات و نوع کاربرد شناسه‌ها به طور دقیق با زبان پهلوی ساسانی هماهنگ بوده و روابط دستوری خاصی به‌ویژه از نظر ارتباط ضمایر به اسم‌ها و افعال در آن به کار رفته و بیشتر کلمات و واژه‌های اصیل و ریشه‌دار فارسی به خوبی در آن یافت می‌شود.
آب
در گذشته نه چندان دور آب شرب کاکی قدیم از چاهی که در موقعیت فعلی ضلع شرقی بلوار بسیج و جنوب شرقی میدان آب واقع بود، تأمین می‌شد. دیواره چاه از سنگ ساخته شده بود. حدود سال 1343 چند استخر ذخیره و برداشت آب ساخته شد و تلمبه بادی بر روی این چاه نصب گردید. بر اثر استفاده مرتب و مداوم از آب چاه و کشیدن طناب به سنگ‌ها نزدیک به 10 سانتی‌متر دیواره ساییده یا تخریب شده بود. آثار و تجهیزات این چاه تا سال‌های اخیر هم وجود داشت. برای نخستین بار در اوایل دهه‌ی 50 خورشیدی در شهر کاکی اقدام به لوله کشی آب شد. ابتدا یک چاه آب کم عمق در فاصله‌ی حدود 20 متری چاه قدیمی حفر شد و پس از آن منبع آب هوایی نصب گردید. طرح لوله کشی با مسیرهای مشخص اجرا شد. یک مسیر به حسینیه اعظم فعلی و سپس به مسیر دبستان آسیه امروزی مرتبط می‌شد. مسیر دیگر از موقعیت چاه در ضلع شرقی بلوار بسیج، به کنار دبستان فعلی شهید منفرد متصل و سپس به بافت قدیم شهر کاکی می‌رسید. از همان بافت قدیم نیز انشعاب دیگری به ضلع غربی مرکز خدمات درمانی شهید مظفری (مرکز بهداری قدیم) وصل می‌شد. برای رفاه حال مردم در چندین نقطه (بلوار بسیج فعلی و جنوب میدان آب، حسینیه اعظم فعلی، غرب دبستان آسیه، جلوی دبستان شهید منفرد، بافت قدیم شهر کاکی و غرب مرکز خدمات درمانی شهید مظفری) نیز شیر برداشت عمومی آب گذاشته شده بود که می‌توانست مورد استفاده اهالی و ساکنان قرار گیرد. حدود هفت سال پس از حفر چاه اول نیز شروع به حفر چاه دیگری شد که با پیروزی انقلاب اسلامی ایران همزمان گردید و کار حفر آن پس از پیروزی انقلاب به وسیله مرکز جهاد سازندگی سابق بخش کاکی ادامه یافت. این چاه در محل و محدوده اداره آب و فاضلاب شهری کاکی قرار دارد. در سال 1355 حدود 70 انشعاب آب خانگی واگذار و سپس کنتور آب نصب شد. آبرسانی در آن زمان تحت مدیریت اداره تعاون روستایی بود و بهداری وقت نیز برای کلرزنی بر شرایط بهداشتی آب نظارت داشت. آبرسانی به برخی روستاها نیز نزدیک به 3 سال پس از کاکی با حفر 2 حلقه چاه در ضلع شرقی کاکی پیش از پیروزی انقلاب اسلامی انجام شد. مسیر انتقال آب خطی بود که از شهرک فعلی کاکی گذر کرده و به منبع ذخیره آب در محل اداره آب و فاضلاب روستایی سابق واقع در ابتدای خیابان فرهنگ منتهی می‌شد. سپس یک منبع در سه راه ورودی مسیله‌ها مستقر و سه منبع هوایی هم نصب گردید که به ترتیب یک منبع هوایی تلخو، یک مورد کنار روستای مسیله زایر قنبر و نرسیده به مسیله عبدی و منبع هوایی دیگر نیز حدفاصل گزک و مسیله کلو قرار داشت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در سال 1365 عملیات آبرسانی به روستاهای ضلع غربی کاکی از هلالی‌ها تا روستای منگزار آغاز شد که بخشی از عملیات اجرایی طرح آغاز شده بود که با سیل 11 آذرماه 1365 همزمان گردید.
نگاهی به اشتغال مردم منطقه در گذشته
در گذشته اقتصاد زندگی و شغل بیشتر مردم حوزه‌ی مندستان و بخش کاکی امروزی بر پایه و مبنای کشاورزی معیشتی و بیشتر زراعت گندم و جو و باغداری نیز شامل کاشت نخیلات خرما و دامداری سنتی بود. جان گوردیمر لوریمر در کتاب راهنمای خلیج فارس درباره‌ی کاکی قدیم این چنین نوشته است: “دکان و مغازه ندارد. مردم کار داد و ستد را در منازل‌شان انجام می‌دهند. آنان برنج و چای و کالاهای دیگر را به فروش می‌رسانند. قایق‌های محلی با وزن 40 تن وارد مند می‌شوند و تا نزدیک کاکی می‌رسند. ”
کشاورزی
کاکی یکی از مناطق بسیار مهم و پر استعداد کشاورزی استان بوشهر به شمار می‌رود. وجود اراضی زراعی بسیار مستعد و حاصلخیز، شرایط بسیار مناسب و مطلوبی را برای توسعه و گسترش روز افزون فعالیت‌های زراعی و باغی ایجاد کرده است
وجود زمین‌های زراعی دارای پتانسیل و ظرفیت زراعی مناسب و مطلوب برای فعالیت‌های زراعی، شرایط خوبی را برای رونق و گسترش فعالیت‌های کشاورزی و اشتغال پایدار در این منطقه فراهم کرده است به گونه‌ای که در سال‌های پرباران سالانه نزدیک به 34 هزار هکتار از اراضی این منطقه با اشتغال مستقیم بیش از 3500 نفر و تولید نزدیک به 20 هزار تن محصول به کشت گندم و جو پاییزه و صیفی‌جات بهاره مانند خربزه و هندوانه اختصاص می‌یابد. از سوی دیگر شرایط آب و هوایی و اقلیم ویژه منطقه در فصل‌های پاییز و زمستان که خود به مانند یک گلخانه طبیعی محسوب می‌شود، بستر لازم را برای تولید محصولات پیش‌رس مانند گوجه فرنگی، پیاز، فلفل، بامیه و …. را فراهم ساخته است.
در حوزه‌ی پژوهش و تحقیق نیز بخش کاکی دارای یک ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی در سطح 12 هکتار است که بیشتر مطاالعات و طرح‌های فنی- پژوهشی آن در زمینه‌ی گیاهان صنعتی، گرامینه، دارویی، شورپسند و مرتعی اجرا می‌شود
بررسی وضعیت کشت‌های گلخانه‌ای در بخش کاکی
منطقه کاکی به عنوان خاستگاه و قطب فعالیت‌های گلخانه‌ای استان بوشهر شناخته می‌شود. این بخش با سطح زیر کشت 105 هکتار (حدود 25 درصد سطح زیرکشت گیاهان گلخانه‌ای استان) دارای بیشترین فضای فعال گلخانه‌ای استان بوشهر می‌باشد. بخش کاکی در زمینه کشت‌های گلخانه‌ای نیز از گوناگونی و تنوع فعالیت در زمینه تولید مکانیزه انواع نشاء سبزی و صیفی و گل و گیاهان زینتی و کشت و تولید محصولاتی مانند گوجه فرنگی، خیار سبز و فلفل برخوردار است.
تولید گوجه فرنگی در این منطقه دارای پیشینه‌ی نسبتاً طولانی است و غالبیت کشت آن زمینه‌ساز رونق و گسترش کشت‌های گلخانه‌ای در این منطقه گردید.
امروز گلخانه‌های بخش کاکی مجهز به دستگاه‌های تمام اتوماتیک بوده و با تولید سالانه نزدیک به 750 میلیون قطعه نشاء سبزی و صیفی، افزون بر تأمین نشاء مورد نیاز کشاورزان استان، نشاء تولیدی خود را به سایر نقاط کشور نیز ارسال می‌نمایند به گونه‌ای که منطقه کاکی در چند سال متوالی از این نظر دارای رتبه نخست کشوری در زمینه تولید مکانیزه نشاء سبزی و صیفی به ویژه تولید نشاءگوجه فرنگی، فلفل، بامیه، کاهو، خربزه، و هندوانه گردیده است. در سال‌های گذشته بنا به درخواست و پیشنهاد برخی از استان‌ها، نشاء ذرت و آویشن نیز در گلخانه‌های بخش کاکی تولید شده است. در سال زراعی جاری، افزون بر نشاء سبزی و صیفی نزدیک به 250 هزار قطعه نشاءگل و گیاهان زینتی نیز در گلخانه‌های منطقه تولید شده است. افزون بر تولید نشاء، بخشی از گلخانه‌های منطقه در زمینه تولید محصولات گوجه فرنگی، خیار سبز، خربزه و انواع فلفل فعالیت دارند.
گلخانه‌ای منطقه کاکی نزدیک به 15000 تن گزارش شده است. بخشی از محصول تولیدی منطقه به بازارهای داخلی عرضه می‌شود و بخش دیگر نیز به کشورهای همسایه مانند کشورهای حوزه‌ی جنوب خلیج فارس، عراق و روسیه صادر می‌گردد.